ความเป็นพิษของสารแต่ละชนิดมีระดับไม่เท่ากันสารบางชนิดทำให้คนตายได้แม้จะได้รับสารเข้าไปในร่างกายเพียงเล็กน้อยก็ตาม แต่บางชนิดต้องได้รับเป็นปริมาณมากๆ จึงจะมีโอกาสตาย
ดังนั้นจึงมีการกำหนดค่าความเป็นพิษของสารแต่ละชนิดเพื่อใช้บอกระดับอันตรายของสารนั้นๆ ค่าความเป็นพิษของสารที่นิยมใช้กันมาก? LD50 (Lethal Dose Fifty) ค่า LD50 เป็นค่าที่คำนวณขึ้นมาจากปริมาณของสารพิษ (dose) ที่คาดว่าจะทำให้สัตว์ทดลองตายไปครึ่งหนึ่งของประชากรที่ใช้ทดลองเมื่อได้รับสารนั้นในปริมาณดังกล่าวไม่ว่าโดยทางปาก หรือผิวหนังยกเว้นทางเดินหายใจ สัตว์ที่ใช้ทดลองส่วนมากนิยมใช้หนู โดยให้กินสารติดต่อกันระยะหนึ่งเพื่อศึกษาปริมาณของสารที่จะทำให้หนูนั้นตาย หน่วยนํ้าหนักที่นิยมใช้ในการบอกปริมาณของสารพิษคือมิลลิกรัมโดยเทียบกับนํ้าหนักร่างกายสัตว์ทดลองเป็นกิโลกรัม (มก/ กก) เช่น ค่า LD50 ของสาร ancymidol เท่ากับ 4,500 มก/ กก หมายความว่าถ้าสัตว์ทดลองนํ้าหนัก 1 กิโลกรัม กินสารนี้เข้าไป 4,500 มิลลิกรัม จะมีโอกาสตาย 50 เปอร์เซ็นต์ ค่า LD50 นี้อาจใช้ประมาณความเป็นพิษของสารเมื่อคนได้รับสารนั้นเข้าไปได้เช่นกัน เช่น คนมีนํ้าหนัก 60 กิโลกรัม ถ้าได้รับสาร ancymidol 4,500 X 60 มิลลิกรัม หรือเท่ากับ 270,000 มิลลิกรัม หรือเท่ากับ 270 กรัม จึงจะมีโอกาสตายได้ 50 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้นถ้าสารใดมีค่า LD50 สูง หมายความว่าคนหรือสัตว์จะต้องได้รับสารนั้นในปริมาณมากจึงจะมีโอกาสตายได้ จึงจัดว่าเป็นสารที่มีพิษน้อย เมื่อเทียบกับสารที่มีค่า LD50 ตํ่า ซึ่งอาจทำให้คนหรือสัตว์ตายได้เมื่อได้รับสารในปริมาณเพียงเล็กน้อย ดังนั้นการใช้สารที่มีค่า LD50 (หมายถึงมีความเป็นพิษมาก) จะต้องทำด้วยความระมัดระวังเพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้น สารเคมีการเกษตรนอกจากจะทำให้เกิดอันตรายได้เมื่อมีการกินเข้าไปแล้ว ยังอาจเกิดอันตรายในทางอื่นอีก เช่น อาจซึมเข้าทางผิวหนัง นัยน์ตา หรือเข้าทางจมูก (ทางเดินหายใจ) ซึ่งจะแสดงพิษของสารได้เช่นกัน
เมื่อจำแนกระดับความเป็นพิษของสารโดยอาศัยค่า LD50 เป็นหลักจะแบ่งชนิดของสารเคมีออกเป็นประเภทต่างๆ ได้ 6 ประเภทดังนี้
LD50 | (มก/ กก) |
มีพิษสูงมาก (extremely toxic) | 1 |
มีพิษสูง (highly toxic) | 1-50 |
มีพิษปานกลาง (moderately toxic) | 50-500 |
มีพิษเล็กน้อย (slightly toxic) | 500-5,000 |
ถือได้ว่าไม่มีพิษ (practically non-toxic) | 5,000-15,000 |
ปลอดภัย (relatively harmless) | > 15,000 |
เว็บไซต์นี้ใช้คุกกี้ (cookie)
เพื่อพัฒนาประสบการณ์การใช้งานของผู้ใช้ให้ดียิ่งขึ้น โดยการเข้าใช้งานเว็บไซต์นี้ถือว่าผู้ใช้ยอมรับ นโยบายเว็บไซต์และความเป็นส่วนตัว